De slag om de Kemmelberg

2007-12-26 In het spoor van de Franse soldaten

Het zijn korte dagen zo op einde van 2007. Dit betekent dat een dagwandeling maar een uur of zes kan duren , m.a.w. iets beneden de 30 km moet blijven. Voor vandaag, 26 december 2007, heb ik een dagtocht gepland in drie episodes.

• Een intro stuk met een avontuurlijke afdaling naar de Douve
• Een verhalen wandeling in Loker en Kemmel
• Een uitloop stuk waarbij ik weer de aarden wegen en hoogte verschillen op zoek.

De hoofdmoot van mijn dagwandeling is gebaseerd op een veldslag die in april tot september 1918 uitgevochten is. Het is een wandeling uit een boekje dat ik deze zomer gekocht heb.
Een wandeltocht tussen Kemmel en Loker in het spoor van de Franse soldaten. Het boekje bevat verschillende fragmenten uit dagboeken, en persoonlijke belevenissen.
Het is een boekje uit de reeks “Verhalen voor onderweg” van het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels v.z.w. De boekjes zijn voorzien van een ringband, zodanig dat ze gemakkelijk open blijven op een bladzijde. Ideaal om mee te nemen tijdens de wandeltocht. Achterin zit een uitvouwbaar kaartje. Om de verschillende punten te lokaliseren is gebruik gemaakt van de knooppunten van het wandelnetwerk Heuvelland. Op het kaartje staan dan telkens letters. Die letters verwijzen dan in het boekje naar de historische feiten, naar een belevenis. In het boekje staan ook verschillende foto’s van hoe het eruit zag tijdens of vlak na de wereldoorlog.

Voor de 1ste episode van de tocht heb ik de kaart van het wandelnetwerk Heuvelland gebruikt. Ik vertrek uit Westouter, vanaf de Vitsemolenhoeve. Mijn instappunt ligt tussen knooppunt 3 en 4. Veldwegen, aarden paden leiden door bosjes en langs steile hellingen. Ik bestijg de Zwarte Berg, daal af naar de Douve, stijg weer naar de Rode Berg. En dan stap ik richting Loker. De knooppunten zijn: 4 - 96 - 95 - 10 -12 - 13 - 39- 40 -41 - 43 - 44 . Het moeilijkste stuk hierin is het stuk tussen 13 en 39. De afdaling is opletten. Het is echt steil naar beneden. Gelukkig zijn er met stukken boomstam trappen gemaakt. Het is pijnlijk om hier te vallen. Maar een blauwe plek en een bemodderde jas kunnen het wandelplezier niet bederven. Dan stijgt het naar de Rode Berg, langzaam doorheen een wijngaard. Ik loop onder de kabelbaan. Aan de kapel van Sint Godelieve ben ik weer boven. En dan weer een afdaling. Het pad van 41 naar 43 loopt doorheen een natuurgebied. Een afdaling langs trappen en houten knuppelpaden. Ik sluit de 1ste episode af op de dorpsontmoetingsplaats in Loker.

De tweede episode is de 10 km wandeling van het boekje. Een wandeling met het verhaal van de oorlog in april tot september 1918. Het gebied dat ik nu bewandel lag in de frontlijn. Fransen en de Duitsers bevochten elkaar om 800 m land te veroveren. Op de route ligt een Franse militaire begraafplaats. De resten van 5294 militairen liggen hier. Hoe wreed is de oorlog. Slechts van 57 is de naam gekend. Ik kan me niet voorstellen hoe het er nog geen 100 jaar geleden in het Franse leger aan toe ging: 5247 soldaten zijn de dood ingejaagd, en men kent niet eens hun naam. Kemmel was evenals Loker tijdens de wereldoorlog totaal vernield. Alles wat ik nu zie, is na de oorlog weder opgebouwd. De Kemmelberg was ondertunneld door de krijgsmachten. In de wandelroute zijn de bunkers op de Lettenberg opgenomen. Op bladzijde 36 van mijn boekje staat dat hier een Calvarieberg met kruisgang opgericht is ter herdenking van de oorlogsslachtoffers. Ik zie dat van deze kruisgang, enkel nog de palen overblijven. De wandeltocht gaat nu verder naar de Scherpe Berg. Hier was een commandopost van het Engels leger gevestigd. Nu zit ik hier op een bankje mijn boterhammen op te eten. Een paar mountaunbikers komen er ook bij zitten om hun lunch te verorberen. Wat een vredig maal, lang na al dat oorlogsgewoel. Ondertussen is de wandeltocht bijna ten einde. Ik kijk uit op de Bruloze. Loker dorp en verder naar Frankrijk op. Aan deze as was op 20 april 1918 de Duitse aanval gestopt. De oorlog was toen nog niet te einde.
Zo een thematische wandeling is wel wat. Ik wil het ieder aanbevelen. Je leert de wandelstreek op een andere manier kennen.
De colofon van het boekje, vermeldt dat reacties welkom zijn bij cultuur@heuvelland.be . Dat zal ik zeker doen.

Toen ik in Loker aan de wandeling begon, zag ik andere wandelaars vertrekken. Nu ik weer op de dorpsontmoetingsplaats kom, stonden daar weer wandelaars naar de info borden te kijken. Ondanks het feit dat het december is, komen de toeristen toch af. Ook ik dus. Voor de derde episode heb ik weer wat onverharde wegen uitgekozen. Als knooppunten heb ik genoteerd: 10 -56 - 57 - 67- 66 - 42 - 62 - 41 - 40 - 39 - 38 - 35 - 33 - 25 - 24 - 11 - 10 - 19 - 1 - 2 - 3. Dat lijkt lang maar is niet eens 10 km. Soms liggen de knoppunten dicht bij elkaar. Ik wandel vanuit Loker langs de Galooie naar Eeuwenhout. Dan volgt een ommetje langs het domein Behaegel. Dat is niet publiek toegankelijk, en zo te zien staat er een grote villa op. De Oude Bellestraat is moeilijk begaanbaar. En dan blijft zo, ook als het pad afbuigt naar de Douve. Dan stijg ik weer naar boven. Het pad voor de wandelaars en de mountainbikers is verlegd. Waar het vroeger lag, is nu natuur in herstel. Ik stijg naar boven en kom aan de Sint Godelievekapel uit. En nu maak ik nog een dalende tocht door het Hellegat en het Kotje Piepersbos naar Westouter terug.

Van mijn dagtocht door het Westvlaamse Heuvelland ben ik nu echt tevreden: een beetje avontuur, een mooie verhalenwandeling, en geschiedenis die weer tot leven komt. Een wandeling van zo een uur of zes. En ik was voor de donkerte weer terug.